Kunstkracht in tijden van Corona - 9 tips voor het voeren van online VTS-gesprekken

door Laurens Kruger

Laurens Kruger

VTS-facilitator Laurens Krüger heeft het initiatief genomen om online VTS-gesprekken te voeren. Ze had al langer de wens om mensen die aan huis gebonden zijn de mogelijkheid te bieden om naar kunst te kijken. De reactie op de eerste gesprekken zijn enthousiast: "Ha, nu heb ik toch nog een uitje!".

Laurens: ‘Tijdens de eerste 'Coronaweek' van Nederland kwamen al mijn activiteiten stil te liggen. Omdat ik zelfstandige ben in de kunst- en cultuursector, zat ik ineens hele dagen thuis. Zonder werk, en ook zonder aanspraak. Ik heb geen directe collega's immers.

Na de eerste dagen van afzeggingsmailtjes, concentratieproblemen, nieuwsberichten volgen, onzekerheid over hoe verder, en de chaos van 'nou voorlopig kun je niets doen, en het is onduidelijk voor hoe lang', merkte ik dat ik juist nu iets heel leuks kon doen. Ik kon gaan realiseren wat al heel lang op m’n wensenlijst stond: het online voeren van Visual Thinking Strategies-gesprekken. Met mensen die hun huis of bed niet kunnen verlaten. Maar die wel geïnteresseerd zijn in kunst. Of behoefte hebben aan betekenisvolle gesprekken en ontmoetingen met andere mensen.

Eerder was ik bang dat ik niet voldoende mensen kon bereiken. Maar nu zitten er een heleboel mensen thuis! Dus ben ik het gewoon gaan doen. En heb ik inmiddels al een hele serie waardevolle en mooie kunstkijk-gesprekken online mogen faciliteren. Dat heeft ook een aantal inzichten opgeleverd, en ik deel ze graag, voor wie zelf ook online gesprekken wil gaan begeleiden. 

1. Het ideale aantal deelnemers ligt online lager dan bij gewone gesprekken. De concentratie op het kunstwerk is groot, nu het direct voor je op het scherm staat. Mijn advies is om het gesprek met 5 tot maximaal 7 deelnemers te voeren. Dat is dus een stuk minder dan bij een live VTS-gesprek.
2. Uit mijn gesprekken tot nu toe blijkt dat de ervaring online eigenlijk nog geconcentreerder en intensiever is dan anders. Ook blijkt, dat de samenwerking en verbinding tussen de deelnemers direct op gang komt - dat is heel fijn, en eigenlijk tegen mijn eerste verwachting in. Misschien komt het doordat je de gezichten van de andere deelnemers voor je op het beeldscherm ziet. Iedereen is zich er erg van bewust dat je alleen omstebeurt kan praten.
3. De bereidwilligheid om mee te doen, erin te stappen en te experimenteren is groot bij de deelnemers. Dat kan ook komen door het besef dat we allemaal samen in deze lastige situatie zitten en er het beste van proberen te maken. Dat zorgt voor extra commitment.
4. Wanneer je deelnemers vraagt om mee te helpen en mee te denken over nieuwe vormen van onderwijs, is het rendement van een interventie altijd hoger. Ik heb dan ook met elke groep na besproken hoe het voor hen was om op deze manier naar kunst te kijken in een online omgeving.
5. Houd veel ruimte voor 'de inloop', het kan een tijd duren voordat iedereen stabiel aanwezig is.
6. Er kunnen ook deelnemers afvallen tijdens het gesprek, wegens verbindingsproblemen. Dat voelt als een vreemde ervaring, omdat je juist zo gericht bent op het contact.
7. Breng het kunstwerk volledig in beeld en wijs aan met de cursor. Je hoeft minder actief aan te wijzen als facilitator, wees terughoudend met cursorbewegingen. Die leiden ook af.
8. Ik gebruikte Zoom als platform, het is gemakkelijk te gebruiken en vooral ook: je kunt alle deelnemers tegelijk op het scherm zien als ze hun camera aan hebben. Men kan het ook met een mobiele telefoon doen, maar dit is niet aan te raden. De verbinding is minder stabiel, dus het gebeurt vaker dat iemand halverwege ‘wegvalt’. En er zijn minder mogelijkheden om  de applicatie te bedienen.
9. Mijn online-ervaringen zijn tot nu toe met volwassenen, maar ik weet zeker dat veel dingen ook zo gelden voor werken met kinderen en jongeren. VTS is een super manier om ze even echt samen actief en betrokken aan het werk te hebben.

Iemand die zich zojuist aanmeldde voor een afspraak komende week, schreef: 'Ha, nu heb ik toch nog een uitje!' En dat is echt mijn bedoeling, om een waardevolle en verbindende activiteit te bieden, even eruit, voor in deze tijd van aan huis gekluisterd zijn. De vraag die me nog steeds bezighoudt is dus niet of het werkt of niet, maar gaat over het bereiken van mensen: Hoe breng ik dit aanbod bijvoorbeeld naar ouderen, die nu bijna niet buiten komen en die wel van kunst houden, of verdiepende gesprekken willen voeren? Waar vind ik hen?

Als je hier ideeën over hebt – of gewoon zelf mee wilt doen aan een online gesprek, mail me!’ Laurens@kijkjezien.nl 


Laurens Krüger KIJKJEZIEN: Trainingen en advies met Visual Thinking Strategies